Temat 6

DYSKRYMINACJA (na podstawie pracy Mai Uzelac, poznane dzięki Dominice Walentynowicz poprzez Wiesława Beka)
Cele: kształcenie umiejętności skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach.
Materiały: białe i kolorowe kartki papieru A4, kolorowe flamastry, kredki, ołówki, klej, taśma klejąca, arkusze kolorowego brystolu, zdjęcia cmentarza żydowskiego, krótka chronologia historii Żydów w Polsce.
Opis warsztatu: zajęcia mają na celu sprowokowanie uczestników poprzez postawienie ich w sytuacji arbitralnego różnicowania, do spontanicznych zachowań sprzeciwiających się niesprawiedliwemu traktowaniu, protestów, dyskusji. Uczestnicy osobiście doświadczają dyskryminacji.
Przygotowanie: Prowadzący przygotowuje pięć stanowisk pracy. Lokuje je w taki sposób, by pracujący w grupie mieli poczucie swej odrębności, z drugiej zaś strony miejsca te powinny być na tyle blisko siebie, żeby uczestnicy bez większego wysiłku mogli zobaczyć, co robią pozostali.
Na stolikach umieszcza się materiały: I grupa – białe A4 kartki i ołówki, II grupa – brystol, białe kartki i ołówki, III grupa –brystol, białe i kolorowe karki, ołówki, flamastry, IV grupa – brystol, kartki białe i kolorowe, ołówki, flamastry, klej, nożyczki, V grupa – brystol
(nie biały), białe i kolorowe kartki, ołówki, flamastry, klej, nożyczki, fotografie cmentarza żydowskiego, krótka chronologia historii Żydów w Polsce (dla gimnazjum); fotografie np. bójki, płaczącego dziecka, niepełnosprawnego dziecka, itp. (dla dzieci ze szkół podstawowych), polecenie na stoliku każdej grupy.
Skład grup ustalany jest przez prowadzącego bez losowania, w sposób arbitralny (ty pójdziesz do stolika nr 1, ty – nr 5, wy trzej do nr 2 – itd. W taki sam sposób wybieramy
5 obserwatorów.
Tok zajęć:
Poproszeni na stronę obserwatorzy zostają poinstruowani o celu i istocie zajęć, zasadach obserwacji; otrzymują karty pracy:

Analizuj pracę grupy i notuj spostrzeżenia:

Jak pracuje grupa:

Jakie są postępy grupy po:
3 minutach-

5 minutach-

8 minutach-

11 minutach-

15 minutach-

Jakie są wzajemne relacje między uczestnikami w grupie – komunikacja:

Zwróć szczególną uwagę na charakter pracy grupy, kiedy jej członkowie zauważą, że stanowiska pracy są bardzo nierówno i niesprawiedliwie wyposażone w materiały. W jaki sposób świadomość tej różnicy wpłynęła na pracę zespołu?

Grupy otrzymują następującą informację - jednakową dla wszystkich:
a)wariant dla młodzieży ze szkół ponadpodstawowych -
Każda z obecnych tu grup tworzy odrębne stowarzyszenie, którego celem jest zapobieganie stereotypom, uprzedzeniom, dyskryminacji w życiu młodych ludzi. Wiecie, że wymienione tu zjawiska społeczne najłatwiej pojawiają się tam, gdzie o „innych” wie się niewiele lub zgoła nic. Poznając kulturę różnych narodów zamieszkujących wasze „małe ojczyzny” dotarliście do bardzo zaniedbanego, wręcz zdewastowanego żydowskiego cmentarza. Zdecydowaliście się zmobilizować miejscową społeczność do zadbania o kirkut. Postanawiacie wykonać plakat, który poruszy sumienia mieszkańców tego miejsca, a równocześnie zaprosi na spotkanie tych, którzy chcieliby uratować przed zniszczeniem miejsce pochowku niegdysiejszych współmieszkańców tej ziemi.
Każda grupa pracuje, używając narzędzi, które znajdzie na stoliku. Na wykonanie pracy macie 15 minut.


b)wariant dla szkół podstawowych –
Każda z obecnych tu grup tworzy odrębne stowarzyszenie dzieci, którego celem jest zapobieganie stereotypom, uprzedzeniom, dyskryminacji w waszym życiu. Wiecie, że wymienione tu zjawiska społeczne najłatwiej pojawiają się tam, gdzie o „innych” wie się niewiele lub zgoła nic. Ponieważ w waszej szkole zdarzają się przypadki: okazywania niechęci uczniom np. bardzo grzecznym i nieśmiałym, niepełnosprawnym, przezywania, wyśmiewania się z powodu ubioru, wyglądu, czy też zajęć rodziców, zdecydowaliście, że jeden z tygodni będzie poświęcony poznawaniu upodobań, zainteresowań waszych koleżanek i kolegów. Postanawiacie wykonać plakat informacyjny, który pokaże problem i wyznaczy termin rozpoczęcia tygodnia pod hasłem „Każdy jest Inny, Inny jest Każdy”.
Każda grupa pracuje, używając narzędzi, które znajdzie na stoliku. Na wykonanie pracy macie 20 minut. (taki tydzień może się udać w szkole, dobrze byłoby przeszkolić dzieci, jak zakładać nieformalne stowarzyszenia)
Dla wszystkich:
(Prowadzący prosi o dokończenie prac nawet wówczas, gdy grupy mocno protestują).
Prowadzący rozdaje karty oceny plakatów – po jednej dla grupy
Prezentacja plakatów.
(Plakat nie może być oceniony przez nauczyciela – oczywiście będą to świetne prezentacje – ale celem była dyskryminacja.)
Podsumowanie pracy:
Prowadzący wyjaśnia uczestnikom cel warsztatu – różnice w wyposażeniu odzwierciedlały różnice, z jakimi na co dzień spotykają się młodzi ludzie w swoim otoczeniu.
Prosi, by uczniowie wypowiedzieli się krótko na temat:
-jak przebiegała praca grupy, zanim jej członkowie zorientowali się, że pozostałe grupy mają inne (lepsze/gorsze) narzędzia pracy?
-jak świadomość nierównych szans wpłynęła na dalszą pracę?
-jak wpłynęła na stosunek do innych grup?
-czy gdyby grupa miała podobne narzędzia, jej plakat byłby ładniejszy?
-czy podoba się plakat tworzony mimo ubogich narzędzi?
-jak czuły się osoby, które miały najlepsze wyposażenie? Czy próbowały się nim podzielić? Co odpowiadały osobom, które chciały pożyczyć część materiałów?
Obserwatorzy przedstawiają swoje spostrzeżenia.
Prowadzący zachęca uczniów do poczynienia analogii między sytuacją, w jakiej znaleźli się podczas ćwiczenia, a prawdziwym życiem. Prosi o próbę określenia emocji ludzi, którzy w codziennym życiu spotykają się z arbitralnym różnicowaniem – jak mogą one wpływać na motywacje ich działań i uczestnictwo w codziennym życiu.
Zakończenie zajęć.

Dyskryminacja (łacińskie discriminatio – rozróżnienie), nierówne traktowanie osób, grup, państw. Najczęściej ma podłoże rasowe, etniczne, religijne, społeczne. Praktyki dyskryminacyjne są niezgodne z prawami człowieka, porozumieniami międzynarodowymi, zakazane przez prawo wewnętrzne państw demokratycznych.
W stosunkach międzynarodowych dyskryminacja jakiegoś państwa lub grupy państw oznacza przyznawanie im mniejszych praw niż pozostałym i stosowana bywa jako forma nacisku politycznego lub ekonomicznego ze względu na negatywną ocenę zachowania takiego kraju na arenie międzynarodowej.

Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego Edukacja Obywatelska” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Roman Smolski, Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadtmüller. ISBN 83-85336-31-1. Rok wydania 1999. (Internet)

KARTA OCENY PLAKATU I JEGO PREZENTACJI
(grupa ocenia wspólnie pozostałe - tabela)

1. GRUPA
2. REALIZM, MOŻLIWOŚĆ SPRAWADZENIA
   W RZECZYWISTOŚCI PODANEGO ROZWIĄZANIA (do 5 punktów konieczne uzasadnienie)
3. ESTETYKA I ORYGINALNOŚĆ POMYSŁU
   (do 5 punktów, konieczne uzasadnienie)
4. PREZENTACJA (do 2 punktów za każdy podpunkt): -wzbogaca komunikat werbalny pozajęzykowymi środkami wyrazu....................
   -nawiązuje i podtrzymuje werbalny i świadomie niewerbalny kontakt ze słuchaczami......... -mówi do rzeczywistych słuchaczy, z przejrzystością intencji...................... -mówi płynnie, z poprawną i wyraźną artykulacją oraz dykcją, akcentowaniem, intonacją, pauzowaniem i tempem.....................
5. ILOŚĆ OSÓB PREZENTUJACYCH PRACĘ GRUPY(do 2 punktów)
6. ŁĄCZNA ILOŚĆ PUNKTÓW

(karta powinna zawierać miejsce do oceny każdej z grup przez jedną grupę)